Τα παιδιά αρχίζουν ήδη από την Α' δημοτικού να παρατηρούν και να εξερευνούν το άμεσο περιβάλλον τους, τόσο τους χώρους, όσο και τις σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα σ’ αυτό. Ξεκινώντας από τον εαυτό τους και την οικογένειά τους, περνούν στη εξερεύνηση της τάξης τους, του σχολείου και της γειτονιάς, και καταλήγουν, στις μεγαλύτερες τάξεις, να προσεγγίζουν ερευνητικά τον κόσμο γύρω τους, τη γεωγραφία και ανθρωπογεωγραφία, τα έθιμα και τις παραδόσεις του ευρύτερου περιβάλλοντός τους.

Θέματα όπως η γνωριμία με το παρελθόν, η διερεύνηση και κριτική προσέγγιση του παρόντος, αλλά και η ανάληψη δράσης για τη διαμόρφωση του μέλλοντος, αποτελούν το αντικείμενο των μαθημάτων της Ιστορίας, της Μελέτης Περιβάλλοντος, της Γεωγραφίας, των Θρησκευτικών και της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής.

Μεθοδολογικά εργαλεία στη διερεύνηση και τη σύνδεση των παιδιών με το φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον είναι η παρατήρηση, η έρευνα πεδίου και η ανάπτυξη κοινωνικών επαφών και σχέσεων.